ELEKTRİK ENERJİSİ

Dünya tarihi açısından
bakıldığında elektriğin bulunuşu bir kırılma noktası olma
özelliğindedir. Elektriğin bulunmasını takiben binlerce yeni buluş peş
peşe ortaya konularak teknolojinin gelişiminde bir çığır açılmıştır.
Elektrik akımı iletken veya yarı iletken bir tel üzerinde elektriksel
yüklerin hareketi olarak tanımlanabilir.
İletkenin belirli bir noktasından bir saniyede geçen yük miktarı akım
olarak belirtilir ve Amper birimi kullanılır.

Elektrik akımının oluşması için iletkenin iki ucu arasında bir enerji
farkı bulunması gerekir. Bu fark potansiyel fark veya gerilim olarak
adlandırılır. Gerilim birimi volt�tur.
Akımın yönü itibarıyla iki tür akım vardır. Doğru akım olarak
adlandırılan akım tek yönlüdür ve piller ve aküler tarafından
oluşturulur. Evlerde kullandığımız elektrik türü olan alternatif akım
ise saniyede 50 defa yön değiştirecek şekilde üretilmektedir.
Alternatif akım döner eksene sahip jeneratörler tarafından üretilir.
Elektrik akımının bu hareketi parçacık düzeyinde olsa da akımın
büyüklüğüne bağlı olarak belirli bir enerji barındırır. İşte bu enerji
evlerimizdeki elektrikli aletlerin çalışmasından tutun da fabrikalar
dahi pek çok hareketli aksamın işlemesine kadar birçok alanda kuvvet
sağlayıcı olarak kullanılır.
Dünyada kullanılan tüm enerji türleri içinde elektrik enerjisinin oranı
1929'da %12 seviyelerindeyken 90'lı yılarda bu oran %35'lere çıkmıştır.
Bunun sebebi diğer enerji türlerinden farklı olarak kullanımının çok
kolay olmasıdır.
Bununla beraber elektriğin bir enerji kaynağı olarak bazı
dezavantajları da vardır. Diğer enerji türlerinden farklı olarak
elektrik enerjisini depolamak neredeyse imkânsızdır. Depolanamama
sorunu elektriği üretim alanlarından hatlar yardımıyla istenilen
bölgelere taşınması gibi pahalı bir sonuç doğurmuştur.
Elektrik enerjisi sadece dönüştürülebilir düzeneklerle dolaylı yoldan
depolanabilmektedir. Bu da ancak küçük çaplı kullanımlar için yeterli
olmaktadır; Akü ve pillerde kimyasal enerji olarak depolanan enerji,
reaksiyonların başlamasıyla elektrik enerjisi olarak açığa çıkmaktadır.
Elektrik sadece fiziksel evrenin bir bileşeni değildir.
Canlıların doğasında da elektrik akımı biyolojik faaliyetler için
kullanılmaktadır. Özellikle sinir hücreleri arasındaki iletişim
elektrik akımı yoluyla olmaktadır. Elektrokinetiğin de başlangıcı
sayılan 1790 tarihi olayda Kalvani farklı iki maddenin temasıyla bir
kurbağanın bacağının hareket ettiğini göstermiştir. Bu deneyimle
başlayan ve elektrofizyoloji denilen bilim dalı canlıların bünyesinde
elektrik akımının etkilerini inceleyen bilim dalıdır.
Türkiye'nin
ilk elektrik üreteci 1902 yılında Mersin-Tarsus'ta tesis edilen, bir su
değirmenine bağlanmış bir dinamodur. Bu dinamo 2 kW gücündeydi. Sonraki
yıllarda yapılan barajlarla beraber elektrik enerjisi üretme miktarımız
programlı bir alana girmiştir. 1913 yılında İstanbul�da yapılan
Silahtarağa santralının kurulmasıyla ciddi anlamda ilk elektriklendirme
gerçekleştirilmiştir. Termik santraller ve yakın yıllarda rüzgar
türbinleri ülkemizde elektrik enerjisi elde etmek için
kullanılmaktadır.
Türkiye'de 2006 yılı III. döneminde elektrik
üretimi 34.306 GWh olarak gerçekleşmiştir.
Elektrik enerjisinin %41,23'ü sanayide, %23,81'i meskenlerde, %15,85'i
ticarethanelerde, %4,14'ü tarımsal sulamada, %3,52'si resmi dairelerde,
%2,06'sı sokak aydınlatmasında, %1,81'i şantiyelerde ve %7,58'i ise
diğer ve doğrudan satışlar olarak tüketilmiştir