KULLANIM ALANLARI

Cam
sanayii, Seramik sanayii, Temizleme ve beyazlatma sanayii,
Yanmayı önleyici (geciktirici) maddeler,İlaç ve Kimya Sanayii,
Tarım, Metalurji, Enerji depolama, Arabalardaki hava yastıklarında,
Atık temizleme işlemleri, Pigment ve kurutucu olarak,Nükleer
uygulamalar.
Borun cam sanayi ve diğer endüstrilerdeki
kullanımına ilişkin bazı bilgiler aşağıda özetlenmiştir:

Cam Sanayii
Bor; pencere camı, şişe camı v.b. sanayilerde ender hallerde
kullanılmaktadır. Özel camlarda ise
borik asit vazgeçilemeyen bir unsur olup, rafine
sulu/susuz boraks, borik asit veya kolemanit/boraks
gibi doğal haliyle kullanılmaktadır. Çok özel durumlarda potasyum
pentaborat
ve bor oksitler kullanılmaktadır. Bor, ergimiş haldeki
cam ara mamulüne katıldığında onun viskozitesini, yüzey
sertliğini ve dayanıklılığını artırdığından ısıya karşı
izolasyonunun gerekli görüldüğü cam mamüllerine katılmaktadır.

Dünyada borun %42�si, ABD�de ise %71�i cam endüstrisinde
tüketilmektedir.

Cam Elyafı : Kullanılan bor oksidin A.B.D.'de
%40'ı, B.Avrupa'da % 14'ü yalıtımlı cam elyafına harcanmaktadır.
Ergimiş cama % 7 borik oksit verecek şekilde boraks pentahidrat
veya üleksit- probertit katılmaktadır. Maliyetine bağlı
olarak sulu veya susuz tipleri kullanılmakta, bazı hallerde
de borik asitten yararlanılmaktadır. Arzulanan yalıtım
derecesine göre çeşitli spesifikasyonlar tanımlanır: R-1,
R-7 v.b. gibi. Roll, loft veya sünger halinde imal edilmektedir.
Binalarda yalıtım amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.

Başlıca imalatçılar aşağıda sıralanmıştır:
-Owens-Corning Fiberglass :(A.B.D.)
-Johns-Manville :(A.B.D.)
-Certain Teed :(A.B.D.)
-PPG Industries :(A.B.D.)

Hafifliği,
fiyatının düşüklüğü, gerilmeye olan direnci ve kimyasal etkilere
dayanıklılığı nedeniyle plastiklerde, sınai elyaf v.b. de,
lastik ve kağıtta yer edinmiş olan cam elyaf, kullanıldığı
malzemelere sertlik ve dayanıklılık kazandırmaktadır. Böylece
sertleşmiş plastikler otomotiv, uçak sanayilerinde, çelik
ve diğer metalleri ikame etmeye
başlamıştır. Ayrıca spor malzemelerinde de (kayaklar, tenis
raketleri v.b.) kullanılmaktadır. Yapılmakta olan araştırmalar
yeni kullanım alanlarının da olacağını göstermektedir.
Trafik işaretleri, karayolu onarımı birer örnek olarak
verilebilir. Bu gibi mamullerde E camı kullanıldığından,
rafine kolemanit tercih edilmektedir. E tipi cam elyafı,
en çok kullanılan tür olup % 90 uygulamada tercih edilmektedir.

İngiltere'de oto başına 75 kg. cam yünü tüketilmektedir.
Fransa'da Renault firması, üzerine
poliyester paneller monte edilen metal şasi imalatına
girişmiştir. B2O3'e olan toplam talebin A.B.D.'de % 13'ü,
B.Avrupa'da % 7'si bu tür elyaftan karşılanmaktadır.
Otomobillerde borun kullanılması, arabaların ağırlığını
azaltmakta ve dolayısıyla yakıt tüketimini azaltmaktadır.
Ayrıca, araçlarda paslanmayı geciktirmektedir.



Başlıca imalatçılar aşağıda belirtilmiştir:
-Owens-Corning (A.B.D. ve Hollanda)
-PPG Ind. (A.B.D.)
-Johns-Manville (A.B.D.)
-Nicofibres (A.B.D.)
-Twiga-Fiberglass Ltd. (Hindistan)

Optik Cam Elyafı: Işık fotonlarının etkin
biçimde transferini sağlamaktadır. İngiliz Felecon'un ürettiği
yeni bir elyaf saniyede 140 milyon baytı 27 km. uzağa taşıyabilmektedir.
Bu lifler % 6 borik asit ihtiva etmektedir. Phillips'in Hollanda'daki
fabrikasında bu lifler üretilmektedir.

Borosilikat Camlar: Camın ısıya dayanmasını,
cam imalatı sırasında çabuk ergimesini ve devitrifikasyonun
önlenmesini sağlayan bor; yansıtma, kırma, parlama gibi
özelliklerini de arttırmaktadır. Bor, camı asite ve çizilmeye
karşı korur. Cam tipine bağlı olarak; cam eriğinin
% 0.5 ile % 0.23'ü bor oksitten oluşmaktadır. Örneğin Pyrex'de
% 13.5 B2O3 vardır. Genellikle cama boraks, kolemanit, borik
asit halinde karma olarak ilave edilmektedir. Otolar,
fırınlar, çamaşır makinaları, çanak/çömlek v.b. de bu tür
camlar tercih edilmektedir. A.B.D.'de bu tür cam üreten 100'e
yakın firma vardır. Biri de Corning Glass Works'dur.
General Electric, Andron Hocking önemliler arasında yer
almaktadır.

Seramik Sanayii
Emayelerin vizkozitesini ve doygunlaşma ısısını
azaltan borik oksit % 20'ye kadar kullanılabilmektedir.
Özellikle emayeye katılan hammaddelerin % 17-32'si borik
oksit olup, sulu
boraks tercih edilir. Bazı hallerde borik oksit veya susuz
boraks da kullanılır. Metalle kaplanan emaye onun paslanmasını
önler ve görünüşüne güzellik katar. Çelik, aluminyum, bakır,
altın ve gümüş emaye ile kaplanabilir. Emaye asite karşı
dayanıklılığı arttırır. Mutfak aletlerinin çoğu emaye
kaplamalıdır. Banyolar, kimya sanayi teçhizatı, su tankları,
silahlar v.b. de kaplanır. 1997 yılında Batı 'nın seramik
endüstrisinin borat tüketimi 69.000 ton civarında gerçekleşmiştir.
Seramiği çizilmeye karşı dayanıklı kılan bor, % 3-24 miktarında
kolemanit halinde sırlara katılır.

Temizleme ve Beyazlatma Sanayii
Sabun ve deterjanlara mikrop öldürücü (jermisit) ve su yumuşatıcı
etkisi nedeniyle % 10 boraks dekahidrat ve beyazlatıcı
etkisini artırmak için toz deterjanlara % 10-20 oranında
sodyum
perborat katılmaktadır.

Çamaşır yıkamada kullanılan deterjanlara
katılan sodyum perborat (NaBO2H2O2.3H2O) aktifbir
oksijen kaynağı olduğundan etkili bir ağartıcıdır. Perboratların
çamaşır yıkamada klorlu temizleyicilerin yerini alması sıcak
veya soğuk su kullanımına bağlıdır. Çünkü perboratlar ancak55°C'nin
üstünde aktif hale geçerler. Ancak,
ABD�de kullanılan aktivatör(tetracetylethylenediamine)
kullanımı ile bu sorun giderilmeye çalışılmıştır. 1997
yılı deterjan sanayiindeki bor tüketimi; Batı Avrupa�da 242.000
ton ve Kuzey Amerika�da ise 21.000 ton�dur. Batı Avrupa�da
tüketilen borun % 35�i, Doğu Avrupa�da ise %5�i
deterjan sanayiinde kullanılmaktadır. Dünya perborat talebinin
%86�sı Batı Avrupa tarafından tüketilmektedir.